25 Ağustos 1947’de Hendek’te (Sakarya) Balıklı Şeyh köyünde doğdu. Birinci; ilkokulun ilk üç senesini köyünde, son iki senesini Hendek’te okudu. Cumhuriyet İlkokulunu (1960), Hendek Orta Okulunu (1963), Ankara Polis Kolejini (1966) bitirdi. Polis Enstitüsü birci sınıfından ayrıldı. Ayrıldığı sene girdiği A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi, İktisat ve Maliye Bölümünden mezun oldu (1973), Emniyet Genel Müdürlüğünde (1973 – 1976), Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi (Sivas) Tarih Bölümünde çalıştı (1976 – 1988) . 30 Haziran 1988’de Polis Akademisinde göreve başladı. Türk Siyasi Tarihi ve İnkılâp Tarihi dersleri verdi.
18 Haziran1986’da, Hürriyet ve İtilâf Fırkası başlıklı doktorasını verdi. 1993’te doçent, 2000’de Yakınçağ Tarihi profesörü oldu. 3 Ekim 1989- 25 Eylül 1990 arasında Fransa’da Paris’te mesleki çalışmalar yaptı.
Atatürk Araştırma Kurumu üyeliğinde ( 1995- 2001) bulundu. 25 Eylül 2002-28 Temmuz 2004 devresinde Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nde ders verdi ve üniversitenin Sosyal Bilimler Dergisi’ni dokuz sayı çıkardı ve bu arada Kırgızca ve Rusça kurslarına devam etti.
1 Ağustos 2008 – 12 Eylül 2011 Türk Tarih Kurumu Başkanlığı yaptı.
Prof. Dr. Ali Birinci’nin yazı hayatı 1968 senesinde şiirle başladı ve ilk şiiri o zaman Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde bulunan öğrenci derneklerinden Hür Düşünce Kulübü ‘nün yayın organı Millî Düşünce dergisinde ( Ocak 1968) çıktı. Daha sonra Fikir ve Sanatta Hareket dergisinde ilk denemeleri ve diğer şiirleri basıldı. Doktora tezini verdikten ( 18 Haziran 1986) sonra Tarih ve Toplum, Dergâh, Yeni Türkiye, Polemik, Türk Yurdu ve Kebikeç ile Müteferrika dergilerinde yakın devrin siyasi hayatı, tarihi şahsiyetleri ve yazarları hakkında yazılar yazdı. Bu yazılarının 1999 senesi sonuna kadar yayımlanmış olanlarını Dergâh yayınları tarafından üç cilt halinde basıldı.
